می خواستم در اسلام تا چه اندازه به اطاعت به پدر و مادر سفارش شده اگه یه موقع حرف زوری هم باشه باید انجام داد؟ در ضمن می خواستم به طور شخصی جوابم رو بدید.
مناسب بود شما دوست گرامی در خصوص نوع اختلاف نظر خود با والدین تان بیشتر توضیح می دادید تا ما نیز بهتر شما را راهنمایی نمائیم .
اما در پاسخ به سؤالتان ابتدا محدوده اطاعت از پدر و مادر را از منظر اسلام توضیح می دهیم و در پایان نیز چند پیشنهاد جهت برطرف شدن مشکل تان ارائه می نمائیم .
بطور کلی اگر پدر و مادر حرف زوری به شما می زنند از دو حالت خارج نیست که بر اساس تعالیم اسلام تمامی آنها را بصورت جداگانه مورد بررسی قرار می دهیم
الف : حرف زور پدر و مادر مربوط به ترک واجب الهی و یا انجام کار حرامی می باشد ؛ مثلا پدر و مادر از شما می خواهند که نماز خود را نخوانید و یا روزه خواری نمائید . در این صورت بر اساس تعالیم اسلام گوش دادن به حرف پدر و مادر لازم نیست .
ب : حرف زور پدر و مادر شما از دایره ترک واجبات و انجام محرمات الهی خارج بوده و مربوط به یکی از موارد ذیل می باشد :
1- کارهای مباحی که می خواهید انجام دهید
به عنوان نمونه شما تصمیم به سفری گرفته اید که آنها با وجود شناخت از محیط و اطرافیان این سفر را به صلاح شما نمی دانند و یا اینکه با فردی ارتباط بر قرار کرده اید که این ارتباط از نظر والدین شما درست نمی باشد و یا اینکه نوع استفاده از تلفن همراه و یا اینترنت را برای شما محدود می نمایند .
2- کار های حرامی که انجام می دهید
خدای ناکرده با فردی ارتباط نامشروع برقرار نموده اید و آنها شما را از این ارتباط منع نموده اند و یا اینکه از دیدن ماهواره و فیلم های مبتذل نهی می نمایند .
3- کارهای مستحبی که می خواهید انجام دهید
مثلا قصد دارید در نماز جماعت شرکت کنید و یا قصد دارید به سفر مشهد و یا عتبات و یا حج عمره بروید ولی والدین به هر دلیلی شما را از اینگونه اعمال مستحبی منع می نمایند .
4- برخی از کارهای مکروه که تصمیم به انجام آن دارید
مثلا پدر و مادر شما را از بعضی مشاغل مکروه مثل کفن فروشی و زرگری و ... منع می نمایند (1)
5- برخی از واجبات کفایی که قصد انجام آنرا دارید
واجب کفایی به واجباتی گفته می شود که بر همه انجام آن واجب است مگر اینکه عده ای به این کار اقدام کنند که در این صورت از گردن بقیه ساقط می گردد مثلا پدر و مادرتان ؛ شما را از امر به معروف و نهی از منکر که واجب کفایی می باشد منع می نمایند.
در تمامی پنج مورد گفته شده اگر مخالفت با والدین موجب اذیت و ناراحتی آنها گردد و خاطر آنها آزرده و قلبشان شکسته شود، در این صورت گوش دادن به حرف پدر و مادرتان واجب می شود ( و لو اینکه حرفشان در نظر ما حرف زور باشد ) و مخالفت با ایشان حرام و گناه کبیره می باشد . مگر آن که اطاعت آنها فرزند را به سختی و حرج بیندازد و یا موجب ضرر فوق العاده دینی یا دنیوی گردد مثل این که پسر خود را ، از ازدواج منع کنند در حالی که فرزند نیازمند ازدواج است و یا فرزند را امر به طلاق همسرش کنند و این مستلزم خسارت سنگین فرزند است، در این گونه موارد اطاعت آنها واجب نیست.
اما در صورتی که در این موارد ترک گفته های پدر و مادر از سوى فرزند موجب آزار آنان نمىگردد، در این صورت اطاعت واجب نیست و عمل به دستور آنها، مستحب مىباشد. (2)
حالا که محدوده اطاعت از پدر و مادر بر اساس تعالیم اسلام برای شما معلوم شد در صورتی که حرف پدر و مادر شما از نوع ب می باشد چهار پیشنهاد برای برطرف شدن مشکل تان به شما ارائه می نمائیم به امید اینکه مشکل شما دوست عزیز به زودی بر طرف گردد .
پیشنهاد اول : این احتمال را بدهید که حرفی را که والدین شما می گویند (با وجود اینکه این حرف برای شما ناراحت کننده و سنگین است ) از روی دلسوزی و مبتنی بر تجربه می باشد و گفته آنها درست می باشد .
لذا برای پی بردن به صحت و یا عدم صحت این مساله بهتر است با چند تن از افراد متدین و کارشناس مشورت نمائید و اگر به این نتیجه رسیدید که آنچه را که پدر و مادرتان به شما گفته اند واقعا به نفع شما بوده ( هر چند به ظاهر حرف زور بوده ) از راه اشتباهی که در پیش گرفته بودید باز گشته و به سخنان آنها گوش فرا دهید . ( البته بهتر است این مساله را نیز با کمال شهامت و تواضع در مقابلشان اعتراف نمائید تا آنها نیز از تصمیم خوب شما خرسند شوند )
پیشنهاد دوم : در صورتی که به اشتباه بودن حرف پدر ومادر خود یقین دارید سعی کنید به پاس زحمات شبانه روزی که برای شما متحمل شده اند ، اشتباهات آنها را باید نادیده بگیرید .
پیشنهاد سوم : اگر اشتباه پدرو مادر شما خیلی فاحش است و از سویی مخالفت با آنها موجب دل شکستگی آنها می شود با حفظ آرامش خود و بدون اینکه کار را به جدال و پرخاشگری بکشانید و یا اینکه آنها را عصبی کنید . بدنبال فرصتی مناسب (در شرایطی که حالت عادی دارند نه در زمان عصبانیت ) باشید و به محض یافتن این فرصت خیلی مؤدبانه و با استدلال قوی ؛ اشتباهشان را به آنها تذکر دهید . و یادتان نرود که در هر حال احترام به والدین واجب است ولو آنها کافر باشند .
پیشنهاد چهارم : در بعضی موارد که اختلاف نظر یا اختلاف سلیقه بین فرزند و والدین می باشد باید از واسطه استفاده نمود یعنی از طریق افراد بزرگ تر فامیل و کسانی که مورد احترام والدین هستند، لذا پیشنهاد می کنیم خواسته های خود را با چنین اشخاصی مطرح کنید تا آنها وظیفه جلب رضایت پدر و مادر را به عهده بگیرند.
---------
پی نوشت :
1- در برخی از روایات تعدادی از برخی مشاغل به عنوان مشاغل مکروه نام برده شمده است که یک نمونه از آنها را ذکر می نمائیم .
مردى نزد پیامبر آمد و گفت: یا رسول اللَّه به این پسرم نوشتن را یاد دادهام، او را به چه کارى وادارم؟
فرمود: خدا پدرت را بیامرزد او را به هر کارى بگمار ولى به پنج کار نگمار: کفن فروشى و زرگرى و قصابى و گندم فروشى و بردهفروشى. گفت: «سباء» کیست؟
فرمود: او کسى است که کفن مىفروشد و مرگ امّت مرا آرزو مىکند و این در حالى است که نوزادى از امت من براى من از آنچه آفتاب بر آن بتابد دوست داشتنىتر است؛ و اما زرگر همواره در صدد مغبون کردن امت من است، و اما قصاب آنقدر ذبح مىکند که رحمت از دلش مىرود، و اما گندم فروش طعام امّت مرا احتکار مىکند، اینکه بندهاى به عنوان دزد با خدا ملاقات کند بهتر از آن است که با او ملاقات کند در حالى که چهل روز طعام را احتکار کرده است، و اما برده فروش، جبرئیل نزد من آمد و گفت: اى محمد! بدترین امّت تو کسانى هستند که انسانها را مىفروشند. (خصال-ترجمه جعفرى ج1 ص 419 )
2- به غیر از مورد دوم یعنی کارهای حرام ؛ چراکه ترک کار حرام واجب است و باید آنرا کنار گذاشت هر چند پدر و مادر از این که شما آن کار را ترک نکنید آزرده نشوند .(به نقل از سید مصطفی علم خواه)
