بسمه تعالی
آسیب شناسی نحوه اجرای نماز جماعت در مدارس
1- حیطه سخت افزاری
آسیب ها-مشکلات- موانع
1-عدم وجود فضای فیزیکی جهت اجرای نماز جماعت
2-نامناسب بودن عوامل فیزیکی مثل وسایل صوتی، نوری، گرما‌زا و سرما‌زای برخی از نمازخانه های موجود
3- عدم توجه به آراستگی، نظافت و بهداشت برخی ازنمازخانه های موجود
4- عدم وجود امکانات فرهنگی –تبلیغی مناسب دربرخی از نمازخانه های موجود
5- عدم امکانات مناسب وضو خانه ها وسرویس های بهداشتی درمدارس
راهکارها- پیشنهادها
1-نمازخانه مدارس همانند سایر قسمت‌های مدرسه باید هم دارای زیبایی باشد و هم کاملا بهداشتی. برای این منظور باید در درجه اول از طراحی و مهندسی مناسبی برخوردار باشد که با سایر قسمت‌های مدرسه هم خوانی داشته باشد.
2- توجه به فضای نمازخانه از جهت نور، بهداشت و امکانات رفاهی،مهر، سجاده‌ی مفرش و تهویه و وسایل صوتی وتصویری
3- خوشبو کردن مسجد و نمازخانه به وسیله گلاب و عطر و...
1-4- استفاده از تبلیغات و بروشورهای مناسب برای بیان فضیلت نماز جماعت
2-4- استفاده از روان‌شناسی‌های مختلف، به خصوص روان‌شناسی رنگ‌ها در تزئینات و شاداب نمودن محیط نمازخانه.
1-5 در قسمت وضوخانه علاوه برآب گرمکن ،حوله‌های یک بار مصرف دست خشک‌کن و یا دست خشک‌کن برقی نصب شود.
2-5-یک قسمت از وضوخانه با چوب‌کاری شیک برای آویزان نمودن وسایل و البسه‌ی نماز گزاران لازم است. همچنین نصب آینه‌های مناسب
3-5- مخازن صابون مایع نیز باید شکل زیبایی داشته باشند. همچنین مایع صابون کاملا بهداشتی و با رایحه‌ی مناسب باشد.
4-5- شاید از همه موارد فوق مهمتر سرویس نمودن مجموعه بهداشتی است. لازم است حداقل روزی یک بار تمام قسمت‌ها شسته و ضد عفونی شود
5-5- از تکنولوژیهای جدید در این مجموعه استفاده شود. تکنولوژیهای جدید معمولا در جذب جوان‌ها بسیار موثر است. همچنین از تکنولوژیهای جدید در جهت صرفه‌جویی در مصرف برق و آب و اصلاح الگوی مصرف می‌توان بهره جست.
2- حیطه نرم افزاری
آسیب ها-مشکلات- موانع
1-فقدان برنامه سالانه جهت اجرای جذاب ومناسب نمازجماعت آموزشگاه
2-عدم وجود برنامه های مدارس باسلیقه وروح شاد متناسب با نیاز کودکان –نوجوانان وجوانان
3-عدم آشنایی مربیان ومبلغان درنوع وشیوه بیدارگری دانش آموزان وشیوههای جذب آنان به نماز جماعت
4- عدم نیازسنجی و شناخت روحیات کودکان،نوجوانان وجوانان درامرنماز مدارس
5- عدم اهتمام به مشارکت دانش آموزان در اجرای برنامه ها وناکافی بودن برنامه های فرهنگی مذهبی جذاب برای ایشان
راهکارها- پیشنهادها
1-تدوین یک برنامه منظم وزمانبندی سالانه در امر نماز مدرسه
1-2- متناسب بودن وقت نماز .
2-2- رعایت اختصار در برگزاری نماز جماعت و اجتناب از سخنرانی‌ها و ... در بین نماز.
3-2--تشکیل انجمن هایی مانند گروه حی علی الصلوة، انجمن دوستداران نماز، و تشکل های مشابه.
4-2- برگزاری ورزش و اردوی تشویقی جهت نمازگزاران.
5-2- برگزاری اردوهایی با نام اردوی نماز جهت تشریح فضایل شرکت در نماز جماعت و مساجد برای مخاطبین.
6-2- استفاده از روش‌های غیر‌مستقیم به جای روش‌های مستقیم و تحکمی برای جذب حداکثری جوانان.
7-2- فرصت دادن به جوانان، تا از زبان خود در خصوص اهمیت نماز جماعت برای همسالان خود توضیح دهند.
8-2- ارائه‌ی الگوهای عملی از جوانان نمازگذار و موفق.
9-2- انجام فعالیت‌های فرهنگی و هنری در ارتباط با نماز مثل مقاله‌نویسی، روزنامة دیواری، نقاشی خطاطی، عکس‌های هنری و....
3-برگزاری دورههای آموزشی برای مربیان ،مبلغان ومدیران مدارس(ضمن خدمت)
1-4- اهدای مسئولیت‌های نمازخانه به دانش آموزان از قبیل تزئین، تعیین موذن و مکبر و ...
2-4- پرهیز از پرگویی، درازگویی و مکرّرگویی‌های کسالت آور
3-4- همدلی با جوانان ونوجوانان به جای نصیحت و موعظه
4-4-اجرای برنامه های شاد وهنری بازبان کودکانه برای کودکان
5-4- نیازسنجی از طریق مربیان ومبلغان هر دوره تحصیلی به تفکیک دوره وتشکیل جلسات آموزشی به منظور هماهنگی
1-5- برنامه ریزی باحضور ومشارکت دانش آموزان برای نماز ونمازخانه ومناسبت های مذهبی
2-5-برگزاری مسابقات واجرای برنامه های جذاب
3-5- تشویق مستمر دانش آموزان
4-5- راه اندازی سایت و وبلاگ نماز با مشارکت دانش آموزان
5-5-تشکیل اتاق فکر وگروههای ایده آفرینی با حضور دانش آموزان
3-حیطه مغز افزاری
آسیب ها-مشکلات- موانع
1-نداشتن استراتژی مناسب در باب چرایی نماز
2- بمباران اطلاعاتی ومسخ فرهنگی جوانان ونوجوانان ازسوی بیگانگان
3- دین ستیزی وتلاش جهت ایجاد بی هویتی جوانان نوجوانان وکودکان توسط بیگانگان
4- عدم اهتمام در پاسخگویی به شبهات فکری و دینی کودکان،نوجوانان وجوانان
5- عدم تولیدات فکری ازناحیه دانش آموزان
راهکارها- پیشنهادها
1-تقویت جنبه‌های فطری جوانان و نوجوانان از طریق توصیه‌های سازنده‌ی اخلاقی
2- تبیین اثرات دین در زندگی وتقویت روحیه‌ی امید به آینده
3- استخراج ومعرفی الگوهای بدیع وجذاب فرهنگ اعتقادی اسلامی
4- بیان اهمیت دوست‌یابی و به کارگیری فرهنگ تشویق به جای تنبیه
5- شناسایی و حذف گروههای مرجع مولد بحران هویت در جامعه
6- آموزش خانواده در نحوه‌ی برخورد با مسائل و احکام بلوغ جوانان و نوجوانان
7- ایجاد فضای معنوی کلاس و آکنده نمودن اندیشه وباور جوانان از لذت ایمان و نشئه عرفان وایجاد سدی استوار در برابر انحرافات
8- برای جذب جوانان به نماز باید به جهان احساسی، عاطفی و روانی دانش آموزان نزدیک شد و با آنان ارتباط پیدا کرد و مشکلات آنان را بفهمیم و با آنان همدل و همراه شویم.
9- تشریح فلسفه، آثار و اسرار نماز جماعت و اهمیت مسجد در جامعه اسلامی برای دانش آموزان.
10 تکریم شخصیت دانش آموزان و تشویق آنان به شرکت در نماز جماعت.
11-. ارتقای بینش مذهبی دانش آموزان.
12- توجّه مداوم مسئولان امر تعلیم و تربیت، مدیران، معلّمان و مربّیان پرورشی پیرامون مسائل اعتقادی، مذهبی نوجوانان و جوانان.
13- ائّمه جماعت محترم با حضور به موقع خود برای اقامه نماز جماعت و با گفتار و رفتار مناسب می‌توانند جوانان را به سوی نماز جماعت جذب نمایند.
14- آموزش و تربیت ائمه جماعت و آشنایی آنان با مخاطبان و گزینش ائمه جوان.
15- توجه جدى به کتابخانه و نوارخانه مساجد مورد نظر و برگزارى دورههاى سیر مطالعاتى با استفاده از کتابهاى تفسیربیان، تفسیر جوان، کتب برگزیده و احکامشرعى موردنیاز، نهجالبلاغه و مجموعهآثار شهید آیة اللّه مطهرى(ره) و سایر کتب مصوب شورایعالى طرح.
16- ایجــاد موزه و نمایشگــاه دایمى نمــاز در یکى از سالنهــا یا کتابخانــه
17- تشویق دانش آموزان به انجام پژوهش های علمی در رابطه با مسائل مذهبی ونماز
( موسی مباشری)
یک امتحان بزرگ
از علامه جعفری می پرسند چی شد که به این کمالات رسیدی ؟!
ایشان در جواب خاطره ای از دوران طلبگی تعریف میکنند و اظهار می دارد که هر چه دارند از کراماتی است که بدنبال این امتحان الهی نصیبشان شده :«ما در نجف در مدرسه صدر اقامت داشتیم. خیلی مقید بودیم که ، در جشن ها و ایام سرور ، مجالس جشن بگیریم ، و ایام سوگواری را هم ، سوگواری می گرفتیم ، یک شبی مصادف شده بود با ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) اول شب نماز مغرب و عشا می خواندیم و یک شربتی می خوردیم آنگاه با فکاهیاتی مجلس جشن و سرور ترتیب می دادیم . یک آقایی بود به نام آقا شیخ حیدر علی اصفهانی ، که نجف آبادی بود ، معدن ذوق بود .
او که ، می آمد من به الکفایه ، قطعا به وجود می آمد جلسه دست او قرار می گرفت . آن ایام مصادف شده بود با ایام قلب الاسد (10 الی 21 مرداد ) که ما خرما پزان می گوییم نجف با 25 و یا 35 درجه خیلی گرم می شد . آن سال در اطراف نجف باتلاقی درست شده بود و پشه های بوجود آمده بود که ، عربهای بومی را اذیت می کرد ما ایرانیها هم که ، اصلا خواب و استراحت نداشتیم . آن سال آنقدر گرما زیاد بود که ، اصلا قابل تحمل نبود نکته سوم اینکه حجره من رو به شرق بود . تقریبا هم مخروبه بود . من فروردین را در آنجا بطور طبیعی مطالعه می کردم و می خوابیدم . اردیبهشت هم مقداری قابل تحمل بود ولی دیگر از خرداد امکان استفاده از حجره نبود . گرما واقعا کشنده بود ، وقتی می خواستم بروم از حجره کتاب بردارم مثل این بود که وردست نان را از داخل تنور بر می دارم ، در اقل وقت و سریع !
با این تعاریف این جشن افتاده بود به این موقع ، در بغداد و بصره و نجف ، گرما ، تلفات هم گرفته بود ، ما بعد از شب نشستیم ، شربت هم درست شد ، آقا شیخ حیدر علی اصفهانی که ، کتابی هم نوشته بنام « شناسنامه خر » آمد. مدیر مدرسه مان ، مرحوم آقا سید اسماعیل اصفهانی هم آنجا بود ، به آقا شیخ علی گفت : آقا شب نمی گذره ، حرفی داری بگو ، ایشان یک تکه کاغذ روزنامه در آورد عکس یک دختر بود که ، زیرش نوشته بود « اجمل بنات عصرها » « زیباترین دختر روزگار » گفت : آقایان من درباره این عکس از شما سوالی می کنم . اگر شما را مخیر کنند بین اینکه با این دختر بطور مشروع و قانونی ازدواج کنید – از همان اولین لحظه ملاقات عقد جاری شود و حتی یک لحظه هم خلاف شرع نباشد – و هزار سال هم زندگی کنید . با کمال خوشرویی و بدون غصه ، یا اینکه جمال علی (ع) را مستحبا زیارت و ملاقات کنید . کدام را انتخاب می کنید .؟ سوال خیلی حساب شده بود . طرف دختر حلال بود و زیارت علی (ع) هم مستحبی . گفت آقایان واقعیت را بگویید . جا نماز آب نکشید ، عجله نکنید ، درست جواب دهید. اول کاغذ را مدیر مدرسه گرفت و نگاه کرد و خطاب به پسرش که در کنارش نشسته بود با لهجه اصفهانی گفت : سید محمد! ما یک چیزی بگوئیم نری به مادرت بگوئی ها؟معلوم شد نظر آقا چیست؟ شاگرد اول ما نمره اش را گرفت! همه زدند زیر خنده. کاغذ را به دومی دادند. نگاهی به عکس کرد و گفت: آقا شیخ علی، اختیار داری، وقتی آقا (مدیر مدرسه) اینطور فرمودند مگر ما قدرت داریم که خلافش را بگوئیم. آقا فرمودند دیگه! خوب در هر تکه خنده راه می افتاد. نفر سوم گفت :آقا شیخ حیدر این روایت از امام علی (ع) معروف است که فرموده اند « یا حارث حمدانی من یمت یرنی » (ای حارث حمدانی هر کی بمیرد مرا ملاقات می کند) پس ما انشاالله در موقعش جمال علی (ع) را ملاقات می کنیم! باز هم همه زدند زیر خنده، خوب ذوق بودند. واقعا سوال مشکلی بود. یکی از آقایان گفت : آقا شیخ حیدر گفتی زیارت آقا مستحبی است؟ گفتی آن هم شرعی صد در صد؟ آقا شیخ حیدر گفت : بلی گفت : والله چه عرض کنم (باز هم خنده حضار ) نفر پنجم من بودم. این کاغذ را دادند دست من. دیدم که نمی توانم نگاه کنم، کاغذ را رد کردم به نفر بعدی، گفتم : من یک لحظه دیدار علی (ع) را به هزاران سال زناشویی با این زن نمی دهم. یک وقت دیدم یک حالت خیلی عجیبی دست داد. تا آن وقت همچو حالتی ندیده بودم. شبیه به خواب و بیهوشی بلند شدم. اول شب قلب الاسد وارد حجره ام شدم، حالت غیر عادی، حجره رو به مشرق دیگر نفهمیدم، یکبار به حالتی دست یافتم. یک دفعه دیدم یک اتاق بزرگی است یک آقایی نشسته در صدر مجلس، تمام علامات و قیافه ای که شیعه و سنی درباره امام علی (ع) نوشته در این مرد موجود است. یک جوانی پیش من در سمت راستم نشسته بود. پرسیدم این آقا کیست؟ گفت : این آقا خود علی (ع) است، من سیر او را نگاه کردم. آمدم بیرون، رفتم همان جلسه، کاغذ رسیده دست نفر نهم یا دهم، رنگم پریده بود. نمی دانم شاید مرحوم شمس آبادی بود خطاب به من گفت : آقا شیخ محمد تقی شما کجا رفتید و آمدید؟ نمی خواستم ماجرا را بگویم، اگر بگم عیششون بهم می خوره، اصرار کردند و من بالاخره قضیه را گفتم و ماجرا را شرح دادم، خیلی منقلب شدند. خدا رحمت کند آقا سید اسماعیل ( مدیر ) را خطاب به آقا شیخ حیدر گفت : آقا دیگر از این شوخی ها نکن، ما را بد آزمایش کردی. این از خاطرات بزرگ زندگی من است».
منبع: سایت علمی دانشجویان ایران- (ن)
و اما اعمال عید نوروز پس چنان است که حضرت صادق علیه السلام به مُعَلَّى بن خنیس تعلیم فرموده که چون روز نوروز شود غسل کن و پاکیزه ترین جامه هاى خود را بپوش و به بهترین بوهاى خوش خود را خوشبو گردان و در آن روز روزه بدار پس چون از نماز پیشین و پسین و نافله هاى آن فارغ شوى چهار رکعت نماز بگذار یعنى هر دو رکعت به یک سلام و در رکعت اوّل بعد از حمد ده مرتبه سوره اِنّا اَنْزَلْناهُ بخوان و در رکعت دوّم بعد از حمد ده مرتبه سوره قُلْ یا اَیُّها الْکافِروُنَ و در رکعت سیّم بعد از حمد ده مرتبه سوره قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ و در رکعت چهارم بعد از حمد ده مرتبه قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ و قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ النّاسِ بخوان و بعد از نماز به سجده شکر برو و این دعا را بخوان :
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ الاْوْصِیآءِ الْمَرْضِیِّینَ
خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد آن اوصیاء پسندیده
وَعَلى جَمِیعِ اَنْبِیآئِکَ وَرُسُلِکَ بِاَفْضَلِ صَلَواتِکَ وَبارِکْ
و بر همه پیمبران و رسولانت به بهترین درودها و برکت ده
عَلَیْهِمْ بِاَفْضَلِ بَرَکاتِکَ وَصَلِّ عَلى اَرْواحِهِمْ وَاَجْسادِهِمْ اَللّهُمَّ
بر ایشان به بهترین برکتهایت و درود فرست بر ارواح و اجسادشان خدایا
بارِکْ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَبارِکْ لَنا فى یَوْمِنا هذَا الَّذى فَضَّلْتَهُ
برکت ده بر محمد و آل محمد و برکت ده به ما در این روز که آن را برترى داده
وَکَرَّمْتَهُ وَشَرَّفْتَهُ وَعَظَّمْتَ خَطَرَهُ اَللّهُمَّ بارِکْ لى فیما اَنْعَمْتَ بِهِ
و گرامیش کرده و شرافتش دادى و مقامش را بزرگ کردى خدایا برکت ده به من در آنچه به من تفضل کرده اى
عَلَىَّ حَتّى لا اَشْکُرَ اَحَداً غَیْرَکَ وَوَسِّعْ عَلَىَّ فى رِزْقِى یا ذَا الْجَلالِ
بدانسان که هیچکس را جز تو سپاس نگذارم و روزیم را وسیع گردان اى صاحب جلالت
وَالاِْکْرامِ اَللّهُمَّ ما غابَ عَنّى فَلا یَغیبَنَّ عَنّى عَوْنُکَ وَحِفْظُکَ وَما
و بزرگوارى خدایا هر چه از من پنهان شده مبادا کمک و نگهدارى تو از من پنهان شود و هر چه
فَقَدْتُ مِنْ شَىْءٍ فَلا تُفْقِدْنِى عَوْنَکَ عَلَیْهِ حَتّى لا اَتَکَلَّفَ ما لا
را گم کرده ام مبادا یارى خویش را بر آن از من گم کنى تا خود را به زحمت نیندازم درباره
اَحْتاجُ اِلَیْهِ یا ذَا الْجَلالِ وَالاِْکْرامِ
آنچه را بدان نیازمند نیستم اى صاحب جلالت و بزرگوارى
چون چنین کنى گناهان پنجاه ساله تو آمرزیده شود و بسیار بگو یا ذَا الْجَلالِ والاِْکْرامِ .
